نحوه رفتار با کودک پرخاشگر

چگونه با کودک پرخاشگر رفتار کنیم ؟ 

دلایل بد رفتاری کودک و نوجوانان چیست ؟

کودک عصبی را چگونه آرام کنیم ؟

نحوه برخورد با کودک پرخاشگر چگونه است ؟

چگونه با کودک پرخاشگر رفتار کنیم

تربیت کودکان شاید یکی از مهمترین دغدغه های والدین و مخصوصا مادران باشد تا اآنجا که وقت و انرژی بسیار زیای برای آن میگزارند ، اما یکی از مشکلاتی که معمولا والدین با آنها روبرو هستند عدم توانایی ارتباط و کنترل صحیح کودکان عصبی و پرخاشگر است ، به نحوی که بعضا نمیتوانند اعمال تربیتی خود را مدیریت کرده و کنترل خود را در مقابل رفتار های کودک از دست میدهند . مثلا در مواردی  معمولا کودکان ۳ ساله لجبازی میکنند و حتی امکان کتک زدن والدین و دیگران وجود دارد که پدر و مادر نیز عصبی شده و رفتار های نادرست انجام میدهند  و در این حالت والدین نسبت به این اتفاق ناراحت و ناامید میشوند .

نا امیدی از تربیت صحیح فرزند فقط کار را خراب تر میکند ، والدین باید با شکیبایی و برخورد صحیح و علمی بتوانند اختلالات و مشکلات کودک را بر طرف کنند .

دلایل شایع پرخاشگری در کودکان

برای پرخاشگری و خشم در کودکان دلایل متعددی وجود دارد اما شاید بتوان این دلایل را به صورت زیر طبقه بندی کرد تا بتوان بر این اساس در صدد یافتن دلایل منحصر به فرد پرخاشگری کودک خود برآیید .

• رفتار والدین با کودک : 

  هر کودک پرخاشگری  می تواند یک الگوی رفتاری پرخاشگری و خشونت داشته باشد . به عبارتی می توان گفت کودک پرخاشگری را با الگوپذیری از والدین یاد می گیرد . گاهی رفتار پرخاشگرانه ی کودکان ناشی از رفتار نادرست والدین با کودک و یا با یکدیگر است که باعث بروز عصبانیت و خشم در کودکان می شود .

• دوره های مختلف زندگی کودک :

  کودک پس از گذار از سنی به سن دیگر ممکن است دچار تغییراتی در برخورد و رفتار خود شود . مثلا تغییر کودکی به نوجوانی امکان دارد خصوصیات اخلاقی کودک تغییر کرده و برای والدین قابل پذیرش نباشد و آن ها انتظار همان کودک سابق راداشته باشند که این می تواند منجر به   پرخاشگری در کودک شود .

• تغییرات فیزیکی کودک :

  ورود کودک از سنی به سن بالاتر با تغییرات فیزیکی همراه است که ممکن است پذیرش آن برای کودک کمی سخت باشد و این نمود این تغییرات را به صورت پرخاشگری و عصبی شدن در مقابل دیگران بروز دهد .

• تغییرات روحی کودک :

  هر کودک با توجه به رشد و شخصیت خود  دارای نیازهایی است که با ورود به سنین بالاتر این نیاز ها تغییر می کنند . اطلاع نداشتن و عدم آگاهی والدین نسبت به این تغییرات و نیاز های جدید کودک باعث می شود کودک احساس کند که والدین او را درک نمی کنند و همین باعث بروز عصبانیت و پرخاشگری در کودک می شود .

• شرایط متفاوت محیط رشد کودک :

  محیط رشد و پرورش کودک تاثیر زیادی بر نوع برخورد و به طور کلی شخصیت کودک می گذارد .  نابسامانی های خانواده از جمله مساله ی طلاق ، درگیری و اختلاف و محیط های زندگی به دور از مسالمت ؛ یکی از عللی است که می تواند از عوامل دیگر ایجاد خشونت در قالب پرخاشگری کودک باشد .

چگونه با کودک پرخاشگر رفتار کنیم

راه حل های کنترل پرخاشگری کودکان

برای‌ درمان‌ , و مهار پرخاشگری‌ در کودکان‌ اولین‌ گام‌ این‌ است‌ که‌ نوع‌ پرخاشگری‌ و خشونت آن ها و علت‌ آن‌ را طبق توضیحاتی که در بالا ارایه شد تشخیص و شناسایی‌ کرده و رفتار کودک را به طور دقیق بررسی کنیم .

1. بررسی دقیق و علمی رفتار کودک : 

   کودک خود را به عنوان یک موضوع مهم مورد بررسی قرار دهید و بهترین راه استفاده از دانش روانشناسی است که البته بهتر است به دانش خود اکتفا نکنید و به صورت دوره ای از مشاوران متخصص کودک و نوجوان کمک بگیرید .

2. حفظ آرامش و کنترل در برخورد با کودک : 

   مهمترین نکته در کنترل شرایط حفظ آرامش است ، اینکه رفتار کودک نتواند شما را عصبی و نا امید کند . پس همیشه در جایگاه والدین با کودک مقابله به مثل نکنید .

3. همدلی کردن با کودک : 

   مسائل و مشکلات را از دید کودک بررسی کنید و اورا درک کنید تا احساس هم دلی با شما داشته باشد و نقش بازجو را برای او بازی نکنید .

4. لحن آرام در سخن گفتن با کودک :

   آیا نحوه صحیح صحبت کردن با کودکان و نوجوانان را میدانید ؟ در صحبت کردن آرام و متین باشد تا هم به کودک نشان دهید که تحت تاثیر پرخاشگری های او قرار نگرفته اید و هم تسلط خود را بر او و شرایط نشان دهید تا کودک بتواند به شما اعتماد کرده و گوش کند .

5. کودک را نصیحت نکنید : 

   نصیحت کردن همیشه فقط کار را خراب تر میکند ، کودک شما به نصیحت نیاز ندارد او به کمک نیاز دارد .

6. عادلانه و منصفانه با کودک برخورد کنید : عادل و منصف بودن در رفتار با کودک این است که در شرایط و مسائل مختلف علاوه بر دید عاقلانه و عاقبت اندیش خود انرژی و لذت های کودک و نوجوان را نیز در نظر بگیرید ، دوران کودکی و نوجوانی خود را به یاد بیاورید .

7. افزایش آگاهی در مورد رشد و تربیت کودکان : 

   همیشه افراد دانا و آگاه میتوانند چالش های خود را به بهترین و آرام ترین راه ها رفع کنند ، پس برای سلامت روان خود و خانوداه تان بیشتر بدانید و برای پاسخ به سوالاتی همچون چگونه با کودک پرخاشگر رفتار کنیم ؟ مطالعه کنید و حتما از مشاوران و پزشکان روانشناس استفاده کنید و حتی اگر وقت مراجعه ندارید به صورت دوره ای از مشاوره تلفنی بهره مند شوید .

تکنیک‌هایی لازم برای کنترل پرخاشگری در محیط خانواده

۱- صمیمت، صمیمیت در خانواده امری لازم و ضروری است زیرا سهم مهمی در کاهش خشونت در خانواده دارد بسیاری از رفتارهای خشونت‌آمیز به این دلیل است که صمیمیت بین طرفین وجود ندارد. صمیمیت هنگامی افزایش می‌یابد که افراد خانواده درامور زندگی با یکدیگر مشارکت داشته باشند. همچنین اعتماد و اطمینان در مشارکت بین اعضای خانواده باعث صمیمیت می‌شود.

۲- تأمل و سکوت، یکی از بهترین راه‌های کنترل خشونت در خانواده کنترل رفتار خویشتن در مواقعی است که یکی از اعضای خانواده به تحریک دیگری بپردازد. بهترین شگرد در این هنگام آن است که دیگران سکونت اختیار کنند تا آن فرد هم آرامش پیدا کند سپس در یک فرصت مناسب با هم به بحث و بررسی بپردازند.

۳- تخلیه یعنی اینکه به طور مستقیم جواب خشونت را ندهیم. تحقیقات جدید نشان می‌دهد که پرخاشگری حلاکی و حتی فیزیکی علاوه بر اینکه خشم را کاهش نمی‌دهد بلکه باعث افزایش آن نیز می‌شود. ۴- مدل پرخاشگری غیر پرخاشگرانه (قدم زدن و…)، تحقیقات نشان داده که افرادی عادی که پرخاشگری خود بدون رفتار پرخاشگرانه بروز دادند بعد از این کار سطح کمتری از پرخاشگری را داشته‌اند ولی به طور کل این روش هم زیاد مؤثر نیست.

۵- تنبیه، درطول تاریخ یکی از وسایل اجتماعی برای کم کردن میزان خشونت تنبیه بوده‌است که توسط آن جلوی تجاوز، خشونت و دیگر رفتارهای پرخاشگرانه را می‌گرفتند ولی در حال حاضر علما معتقدند که تنبیه به طور موقت جلوی خشونت حاضر را می‌گیرد و برعکس در طولانی مدت به طور مستقیم باعث تقویت آن می‌شود درحال حاضر تنبیه بدنی از طرف سازمان بهداشت جهانی ممنوع شده‌است.

۶- صحبت کردن در مورد مشکل، بهترین روش برای کاهش پرخاشگری صحبت کردن در مورد آن است این تکنیک به طور عملی به دو صورت عملی است ولی اینکه در لحظه‌ای که پرخاشگری به حد اعلای خود می‌رسد یکی از طرفین سکوت اختیار کند و سعی کند غائله را ختم کند ولی بعد از اینکه طرفین آرام شدند و مدتی نیز گذشت با خونسردی مطالب را با یکدیگر در میان می‌گذارند و آن را حل و فصل می‌کنند.

درمان پرخاشگری:

برای درمان پرخاشگری گام اول شناخت و ریشه یابی علت یا علل پرخاشگری است با شناخت این عوامل می‌توان همکاری‌های لازم را برای کاستن از میزان و شدت پرخاشگری ارائه نمود مانند سرگرم نمودن فرد مهر و محبت و دلجویی آموزش تنهایی فکرکردن صبر و متانت نشان دادن در مواقع پرخاشگری تشویق جهت استحمام وروش گرفتن اجرای عدالت در منزل برآورده کردن نیازهای کودکان و نوجوانان مساعد ساختن جو آزادی‌های کنترل شده جلوگیری از توهین و ناسزا گفتن به آنها یا مقابله به مثل نکردن با آنها جلوگیری از تهدید و ترساندن الگوهای خوب را به آنها نشان دادن رهنمودهایی در مورد سازش و جوشش با دیگران تشویق به بازی‌های گروهی و رعایت بتراکت و قوانین در زندگی با دیگران عادت دادن به آنا به گذشت یاد دادن انتقاد صحیح به آنها جهت تخلیه و سبک شدن و آرامش یافتن و در پایان چنانچه رعایت عوامل فوق تأثیری نداشت می‌توان از عوامل دیگری مانند توبیخ اخطار تحکم علامت مقابله به مثل تنبیه و قهر و… استفاده نمود.

راه حل های عملی برای تربیت این کودکان

اگر پرخاشگری های کودک تلافی جویانه است بایستی کودک را از آزار و اذیت کردن دور کنیم تا مجبور نباشد برای تلافی و انتقام، افراد دیگر را اذیت کند.اگر کودک شما سعی می کند پرخاشگری را وسیله جلب توجه قرار دهد باید راه های دیگری را برای شاخص شدن به او نشان دهیم تا ناچار نباشد از روش خشونت برای جلب توجه استفاده کند.

گاهی احساس فقدان، کودکان را عصبانی و خشن می کند. اگر این فقدان جایگاه عاطفی کودک باشد سخت تر می تواند آن را درک کند تا از دست دادن یک اسباب بازی. روان شناسان دلایل پرخاشگری را اغلب بیرونی می دانند. اگر کودکان شما به این حد از پرخاشگری رسیده اند توصیه می شود رفتار و روش های خود را نیز بررسی کنید. شاید شما هم تغییراتی در رفتار خود داده اید که کودک احساس افسردگی می کند. اگر او احساس کمبود توجه می کند و فکر می کند دوستش ندارید، سعی کنید با رفتار خودتان این حس را از بین ببرید.

یک برنامه ضدقلدری داشته باشید

اعمال محدودیت برای کنترل پرخاشگری از توصیه هایی است که مشاوران خانواده و روان شناسان کودک پیشنهاد می کنند. مثلا چیزی را به کودک می دهید که باید بدهید و او با صدای معمولی درخواست کرده است، یا این که در صورتی او را به یک گردش روزانه ببرید که رفتار رضایت بخشی از خود نشان داده است و... .

زورگویی و عاقبت آن

رفتارهای پسندیده را بوضوح تشریح و پاداش ها و کیفرهای آنها را بیان کنید. برای خوش خلقی و بد خلقی، پاداش ها و تنبیه هایی در نظر بگیرید. سعی کنید آگاهی کودک را به رنجی که بر اثر پرخاشگری او در افراد یا حیوانات به وجود می آید، افزایش دهید و به او بفهمانید که این رفتار چه عاقبتی دارد. اگر کودکان به هم پرخاشگری می کنند از کودک مورد خشونت قرار گرفته دلجویی کنید، نه از کودک پرخاشگر.

انجام تمرین های آرامش بخش

رفتارهای منطقی و آرام کودکتان را تشویق و خیلی به آن توجه کنید.
فیلم های خشن یا بازی های جنگی و... را با جایگزین های جذاب دیگر عوض کنید.
روش درست جذاب شدن و زرنگی را با حرف زدن و الگو معرفی کردن در واقعیت یا داستان به او یاد دهید.
هرچه مشاجره، کشمکش و... کمتری در خانه رخ دهد، فرزندتان میل به آرامش بیشتری نشان خواهد داد.
با او منطقی باشید و در برابر او به زور متوسل نشوید تا او به جبران رفتار شما با دیگران قلدری نکند.
ارتباط با مدرسه فرزندتان را بیشتر کنید تا کودکتان بداند مراقبش هستید.

نکته :

در بعضی از موارد پرخاشگری و خشم کودکان به دلیل مشکلات افسردگی و بیش فعالی در کودکان میباشد که به دلیل بروز این گونه رفتار های متناقض با تصورات ما از کودک منجر میشود والدین هرگز به مشکل اصلی پی نبرند ، برای اطلاع بیشتر از این مساعل دو مقاله زیر را بخوانید .

روانشناسی کودکان افسرده <(کلیک کنید)

بیش فعالی در کودکان <(کلیک کنید)